Funderingsproblematiek, een onzichtbaar maar serieus probleem
Bij onderhoud aan huizen denk je als eerste aan gevelrenovatie, dak-onderhoud, nieuwe kozijnen of betere isolatie. Er zijn maar weinig mensen die het hebben over de dieper gelegen problemen, letterlijk. “In Nederland hebben we ongeveer 500.000 huizen waarbij in de nabije toekomst iets aan de fundering gedaan moet worden. Eerder acteren zodat woningen niet verloren gaan is noodzakelijk”, zegt Atto Harsta, Transitiemanager Verduurzaming Gebouwen & Omgeving bij De Bouwcampus. Daarom begint De Bouwcampus in 2025 met een nieuw traject funderingsherstel. Harsta vertelt over de opgave die voor ons ligt en blikt terug op wat er al gedaan is.
De urgentie wordt nog niet altijd gevoeld, de fundering is immers minder zichtbaar dan de vele andere problemen die er zijn. Dus worden plannen voor de fundering uitgesteld. Harsta: “Zo wordt de fundering ondertussen steeds slechter, als we niet oppassen wordt deze uiteindelijk onherstelbaar en moet de boel afgebroken en opnieuw gebouwd worden. Dat is niet alleen onwenselijk vanwege de zware milieu-impact die dit heeft maar ook omdat woningen bewoonbaar moeten blijven vanwege de woningnood.”
Funderingsherstel is kostbaar; langdurige voorbereidingsprocessen, slechte bereikbaarheid en een enkelvoudige projectmatige benadering zijn daar onder andere debet aan. Om de kosten naar beneden te krijgen zijn proces- en productinnovaties nodig. “Deze innovaties vragen meer continuïteit en voorspelbaarheid van de werkzaamheden.” Een mogelijkheid om dit te kunnen garanderen is seriematig aanbesteden van funderingsherstel-werkzaamheden.
“Sommige woningcorporaties zijn al bezig met funderingsherstel en pakken jaarlijks 40 tot 50 woningen aan. Maar dat staat op zichzelf. Er is een nationale aanpak met meer samenwerking nodig”. Het gespikkelde bezit bemoeilijkt in de praktijk de voorgestelde opschaling . ”Bijvoorbeeld een appartementencomplex van zes woningen, waarvan er twee in het bezit zijn van particulieren”.
Traject funderingsherstel
In 2022 begon De Bouwcampus onder leiding van Harsta een traject funderingsherstel. Doel van dit traject was vooral om er achter te komen wat woningcorporaties nodig hebben om samen dat funderingsherstel op te pakken. “Het delen van kennis met elkaar was één van de behoeftes”, zegt Harsta. Dit is binnen dit traject gedaan door kennissessies met elkaar te houden. De focus lag onder meer op de combinatie van maatregelen voor fundatieherstel en verduurzaming. Die kennis is gebundeld in een handboek en samen met het RVO uitgebracht.
Tijdens het traject is er een Community of Practice opgericht in Amsterdam “Zij hebben samen een innovatiechallenge houten funderingen georganiseerd. De uitkomsten kun je vinden op www.challengehoutenfunderingen.nl.”
Ook branchevereniging Aedes ziet inmiddels de noodzaak om te komen tot een nationale aanpak. De funderingsproblematiek bij corporaties is extra complex omdat het kostbare herstel niet leidt tot extra inkomsten en in veel gevallen nog niet is begroot (in de MJOP’s). Gecombineerd met alle andere uitdagingen vraagt dit om een meer industriële seriematige aanpak waar woningbouwcorporaties prima in kunnen gaan samenwerken. “Er ligt nog een aantal onbenutte koppelkansen. Bijvoorbeeld wanneer de fundering wordt aangepakt deze zwaarder te maken zodat er op het dak woningen gerealiseerd kunnen worden. Dat levert een betere businesscase op dan alleen de fundering of de verduurzaming op zich aan te pakken,” besluit Harsta.
Hoe nu verder?
Het probleem is te groot voor woningcorporaties alleen. Daarom gaat er een nieuw traject met koepelorganisatie Aedes beginnen. Harsta is in gesprek met woningcorporatie De Alliantie, Gemeente Rotterdam, de Nationaal Coördinator Groningen, TKI Bouw en Techniek, Bouwend Nederland en KCAF om een brede coalitie op te zetten. Ben jij onderdeel van een organisatie die graag mee denkt over het grootschalig aanpakken van funderingsherstel? Neem dan contact op met atto.harsta@debouwcampus.nl
Kennisbank:
https://www.kcaf.nl/wat-doet-het-kcaf/kennisbank/
