Doorpaksessie circulair herinrichten: van oude trein naar nieuwe werkplek
“Je kijkt door het raam van een werkplaats en herkent het profiel van een NS-trein, op de grond staan de blindegeleidelijnen van een perron er nog in. Dan weet je: dit is circulair bouwen.” Het zijn woorden van een van de deelnemers tijdens de rondleiding door het Hof van Cartesius, de locatie van de eerste doorpaksessie Circulair Herinrichten van 2025.
De deelnemers van het traject circulair herinrichten kwamen op donderdag 17 april samen in Utrecht. Vertegenwoordigers van overheden, marktpartijen en kennisinstellingen bogen zich over de voortgang van de vier actielijnen én de introductie van een vijfde. De sfeer? Gedreven, open, en vooral: praktisch.
De rondleiding langs de circulaire werkplekken in het Hof van Cartesius in Utrecht vormde een treffende aftrap van de doorpaksessies. De boodschap was immers duidelijk: kijk eerst naar wat er beschikbaar is, en pas dáár je ontwerp op aan. Niet andersom. Het zette de toon voor de rest van de middag, waarin kennisdelen en concrete actie hand in hand gingen.
Tijdens de plenaire opening werd de vraag gesteld: wat zien jullie om je heen gebeuren in de sector? Antwoorden varieerden, maar het beeld was helder: circulariteit wint terrein, maar kent ook knelpunten. “Er wordt nog te veel weggegooid,” aldus een deelnemer. En ook: “De druk om snel te bouwen botst met de tijd die circulariteit vraagt.”
Toch is de toon positief. “Circulariteit is niet meer alleen een ideaal. Het begint gewoon bij de uitvraag,” stelt een andere deelnemer. De ambities om in 2030 voor 50 procent circulair te bouwen en in 2050 zelfs 100 procent, komen dichterbij, en dat voel je in de gesprekken.
Vijf actielijnen, vijf verhalen
Na de gezamenlijke aftrap werd per actielijn ingezoomd op de voortgang, knelpunten en kansen.
Actielijn 1: Gemeenschappelijke marktplaats
Peter Kreukniet (Insert) lichtte toe hoe bestaande webshops via een plug-in aan Insert gekoppeld worden. “We maken het makkelijker voor partijen om circulaire materialen te vinden én aan te bieden.” Insert werkt nu aan verdere opschaling: “We benaderen proactief webshops en brengen een tweede koppeling live. Deze moet ervoor gaan zorgen dat nog meer webshops aan kunnen haken.”
Actielijn 2: Uniforme maatstaf
Matthijs Stam van Het Nieuwe Normaal gaf een inkijkje in het beoordelingskader-in-wording: HNN Inbouw. “Geen norm, maar een spiegel. Zodat je weet waar je staat. De eerste stap is het opzetten van een Programmaraad met zowel opdrachtgevers als opdrachtnemers. Die moet niet alleen adviseren, maar ook valideren en meebeslissen over de inhoud. De uitdaging ligt nu vooral in het organiseren van die raad én het rondkrijgen van de financiering,” aldus Matthijs Stam.
Actielijn 3: Multifunctionele toepassingen
Binnen de vastgoedportefeuille van De Politie worden flinke stappen gezet richting circulair herinrichten. Moritz Prophet (Atelier Politiebouwmeester) nam de groep mee in de technische, esthetische en functionele eisen die per productgroep zijn opgesteld. “Losmaakbaarheid, onderhoudsgemak en slim materiaalgebruik, we hebben het allemaal in kaart gebracht,” aldus Moritz. Met een helder overzicht liet hij zien wanneer een productgroep als ‘Politie-waardig’ wordt beschouwd.
Actielijn 4: Flowchart
Leo Oosterveen (Koninklijke Metaalunie) liet zien hoe de flowchart bijdraagt aan inzicht in circulaire routes. “Het is geen blauwdruk, maar een gespreksstarter.” Oosterveen heeft de flowchart ingezet bij een renovatie binnen de Metaalunie. De groep werkt nu aan een tweede versie die specifiek ingaat op klimaatinstallaties. “Want daar wordt nog helemaal niet naar hergebruik gekeken.”
Actielijn 5: De integrale circulaire uitvraag
Gerben Broekhuijsen (Copper8) introduceerde actielijn 5. Deze is nieuw en gaat over een nieuwe manier van uitvragen. “Door samen te werken met de marktpartijen en input te verzamelen in een workshop, creëren we een generiek uitvraagdocument waarmee opdrachtgevers circulariteit kunnen integreren in hun aanbestedingen. Dit biedt een praktische handreiking voor iedereen die circulair wil renoveren,” zegt Broekhuijsen. “Zo geven we samen een krachtige impuls aan de markt en laten we zien: dit kan gewoon.” besluit hij.
Beweging in frictie
Opvallend was de bereidheid om uitdagingen open te bespreken. Van kostenkwesties tot standaardisatieproblemen: niets bleef onbesproken. “We lopen niet meer weg voor de frictie,” merkte iemand op. “Juist daarin zit beweging.”
De volgende doorpaksessie vindt plaats op 17 juni bij het politiekantoor in Zaandijk. En die sessie, zo werd duidelijk, gaat niet alleen over techniek of beleid, maar vooral over elkaar vinden in de ambitie om circulair herinrichten gewoon te gaan doen.
