Operatie Backstage als podium voor wederzijds begrip in de infrasector
Ze stonden aan de basis van een evenement dat het perspectief in de Nederlandse infrasector wil kantelen: Operatie Backstage. Hans Dussel, directeur Inkoop- en contractmanagement bij Rijkswaterstaat, en Sander den Blanken, directeur bij BAM Infra Nederland, bedachten samen met Olaf Dirkx, algemeen directeur van Wagemaker, het initiatief om opdrachtgevers een kijkje in de keuken van marktpartijen te geven. Een backstage tour, letterlijk en figuurlijk, die hard nodig bleek. “We denken vaak dat we elkaar begrijpen, maar in de praktijk weten we weinig van elkaars wereld”, zegt Den Blanken.
Hoewel ze zelf niet aanwezig waren bij de eerste editie van Backstage in februari in Zoetermeer, zijn ze beiden vanaf de start nauw betrokken. “Wij deden in december al een try-out in de Bijlmerbajes,” vertelt Den Blanken. “Eenzelfde opzet, waarbij we lieten zien: dit is wat wij doen, dit is waarom we doen wat we doen. Het was de generale repetitie.”
Operatie Backstage ontstond na de Infra Marathon in mei vorig jaar. “Het was overigens geen eureka-moment,” benadrukt Dussel, “maar eerder het besef van een langdurig proces: als je echt wil veranderen, moet je elkaar beter leren begrijpen.” Volgens Den Blanken komt dat begrip pas als je verder kijkt dan het papierwerk van een tender. “Zolang je alleen reageert op wat er wordt uitgevraagd, blijft iedereen in zijn eigen tunnel. Terwijl het echte gesprek gaat over waarom die uitvraag überhaupt zo is vormgegeven, en waarom het misschien anders zou moeten.”
Dat betekent in de visie van het tweetal ook kwetsbaarheid tonen. Dussel: “Als ik weet dat BAM bij een tender keuzes moet maken op basis van strategie, CO₂-plafonds, capaciteit of risico’s, dan kan ik veel beter beoordelen of mijn uitvraag reëel is. En als Sander mij uitlegt dat een A4’tje aan antwoord vaak een hele rits aan interne stappen vereist met alle bijbehorende kosten, dan heeft dat effect op hoe ik die tender opstel.”
Van argwaan naar openheid
Lang heerste de gedachte dat je als opdrachtgever en opdrachtnemer buiten de formele procedures om, nauwelijks met elkaar mocht praten. “Er zat veel schroom op,” zegt Dussel. “Maar ook onbegrip,” zegt Den Blanken. “Marktconsultaties waren vaak een toneelstukje. Niemand durft daar echt iets te zeggen. De angst om concurrentiegevoelige informatie prijs te geven is groot.” Volgens hem is daarom openheid juist hard nodig. “We kijken vaak met wantrouwen naar elkaar. Maar als je iemand twee dagen meeneemt in jouw wereld, dan zie je: we zijn met dezelfde dingen bezig. We willen Nederland mooier en duurzamer maken. Alleen doen we dat vanuit een ander perspectief. En ja, het helpt als je dat perspectief snapt.”
De eerste editie van Operatie Backstage in het Bouwhuis van Bouwend Nederland bleek een succes. Opdrachtgevers hoorde in verschillende sessies hoe opdrachtnemers uitvragen beoordeelden. De discussies draaiden onder andere om hoe opdrachtgevers aantrekkelijker kunnen worden voor inschrijvingen en hoe aanbestedingsprocedures efficiënter en realistischer kunnen worden ingericht.
Een begin
Of Operatie Backstage hét antwoord is op de uitdagingen in de infrasector? “Geen idee,” zegt Den Blanken nuchter. “Maar het is een begin. We moeten een cultuur creëren waarin nieuwsgierigheid en openheid vanzelfsprekend zijn. Niet alleen bij directies, maar ook bij jonge professionals.” Dussel knikt. Zijn advies aan jonge professionals over samenwerken aan publieke projecten? “Blijf in gesprek met je studiegenoten. De ene werkt straks bij een bouwbedrijf, de ander bij een overheidsinstantie. Je hebt vier jaar naast elkaar in de collegebanken gezeten. Dan kan het toch niet zo zijn dat je in je werkende leven tegenover elkaar komt te staan?” Den Blanken vult aan: “Ga ook op meerdere stoelen zitten. Werk bij een opdrachtgever, een ingenieursbureau, een marktpartij. Zo leer je hoe het systeem werkt. En als dat niet lukt: wees op z’n minst nieuwsgierig naar de afwegingen van een ander. Waarom doet iemand wat hij doet?”
Verantwoordelijkheid nemen
Zoals aangegeven smaakt het succes van de eerste sessie naar meer. Inmiddels staan er twee nieuwe edities van Operatie Backstage op de planning. En beide heren zijn van plan aanwezig te zijn. “Ja, het kost tijd,” lacht Den Blanken. “Maar tegen iedereen zou ik willen zeggen; eigenlijk is dit gewoon onderdeel van je werk. Nieuwsgierig zijn, uitleggen wat je doet, laten zien wat je nodig hebt om samen verder te komen.” Dussel is het roerend met hem eens. “Mijn taak is niet om zo veel mogelijk concurrentie te organiseren. Mijn taak is dat er projecten worden gerealiseerd. Dat Nederland bereikbaar, veilig en leefbaar blijft. En dat lukt alleen als we elkaar écht begrijpen.”
Operatie Backstage is een samenwerking van BAM Infra Nederland, verschillende marktpartijen en De Bouwcampus. Op 18 juni en 2 juli staan er sessies in respectievelijk het noordoosten en zuiden van het land op het programma. Houd de site in de gaten voor meer informatie en aanmelden.
