Bevriezen of ontdooien?

Bevriezen of ontdooien?

Dat het kabinetsbesluit om de huren in de sociale sector te bevriezen veel losmaakt, is begrijpelijk. Voor woningcorporaties betekent dit immers een forse beperking van hun financiële armslag.

Zonder indexering lopen zij miljarden aan toekomstige inkomsten mis, wat direct hun investeringscapaciteit ondermijnt. En dus de bouw van nieuwe woningen en het verduurzamen van bestaand bezit vertraagt. Dat Aedes naar de rechter stapt, is dan ook geen verrassing, maar een noodsignaal.

Tegelijkertijd laat deze kwestie ook iets anders zien: hoe complex en kwetsbaar het systeem is geworden. We hebben sociale huurwoningen tot een aparte economische categorie gemaakt, met eigen regels, garanties en afhankelijkheden. Daardoor kunnen maatregelen die op het eerste gezicht huurders moeten beschermen, juist averechts uitpakken. Want wie profiteert er uiteindelijk van als corporaties zich gedwongen voelen woningen te verkopen aan beleggers? In wijken waar ooit betaalbare woningen stonden, zien we nu appartementen terugkomen met een prijskaartje van vier ton of meer.

Er is dus méér aan de hand. Het huidige systeem is als een Jenga-spel waar de overheid in de afgelopen jaren telkens houten blokjes uittrekt en daarmee de financiële huishouding van corporaties instabieler maakt. Denk bijvoorbeeld aan het heffen van de vennootschapsbelasting. En ook de financiële beoordelingssystematiek via het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) met Interest Coverage Ratio’s (ICR) en Loan to Value’s, maakt corporaties afhankelijk van huurstromen, terwijl ze tegelijk worden aangespoord hun bezit te verkopen om middelen vrij te maken. En dat gebeurt dan niet zelden aan partijen die wél rendement nastreven. Zo verdwijnt de sociale woning uit de voorraad, terwijl de vraag naar (betaalbare) woningen groeit.

Misschien moeten we het besluit om de huren te bevriezen ook als momentum zien om terug te gaan naar de kernvraag: wie draagt verantwoordelijkheid voor betaalbare woningen? En zijn onze instituties en regels daarop nog wel ingericht? In tijden van woningcrisis is het niet genoeg om oude afspraken te verdedigen of incidenteel te corrigeren. Het is tijd om het systeem onder de loep te nemen. Want misschien zit de oplossing niet in harder duwen, maar in slimmer ontwerpen.

Nynke Sijtsma, directeur De Bouwcampus

Deze column verscheen eerder al in Cobouw

Aanjager van transitie

Binnen drie maatschappelijke opgaven zet De Bouwcampus verschillende transitietrajecten op:

Stichting De Bouwcampus is een netwerkorganisatie zonder winstoogmerk. De stichting bestaat dankzij financiële en in kind bijdragen van overheden en bedrijven.

Privacyverklaring

Nieuwsbrief