Met verhalen, quotes, een video-interview en de resultaten van trajecten geven wij jou graag een beeld van het werk van De Bouwcampus anno 2020-2021.
2020: Een bijzonder en onvoorstelbaar jaar voor iedereen. Ook voor De Bouwcampus. Verbindingen leggen die normaal gesproken niet zomaar ontstaan en samen met de hele keten werken aan concrete opgaven. Van de ene op de andere dag werd de fysieke wereld een digitale. Al snel was ons antwoord daarop de Virtuele Bouwcampus. Met succes.
Inmiddels lopen er 14 trajecten en is ons team meer dan verdubbeld. Onze aanpak om met meerdere partijen te werken aan concrete bouwopgaven die bijdragen aan maatschappelijke opgaven, spreekt aan. Wanneer mensen elkaar ontmoeten, blijken er vaak veel minder verschillen in de opgaven te zitten dan vooraf gedacht. Zoals bij het traject Emissieloos Bouwen; of het nu gaat om het bouwen van woningen, een noodhospitaal of het ontwikkelen van het gebied rondom een treinstation, er zijn veel overeenkomsten als je je er samen verder in verdiept.
Ons doel is transities in de bouwwereld versnellen, zodat de bouwsector meer maatschappelijke waarde levert. Dat doen wij door ons te richten op het opschalen en versnellen van bewezen innovaties in de bouw. Er is namelijk heel veel wat nu al kan. De crux zit ‘m in het op grote schaal toepassen in de praktijk. Wij versnellen de transities door ons te richten op herhalen en de lessen van het ene project toe te passen in het volgende. Hét antwoord heeft niemand, daarvoor is de opgave veel te complex. Maar we helpen elkaar, de bouwwereld en de maatschappij door in de praktijk te laten zien wat nu wél kan. Dat overstijgt vaak het korte-termijn-belang van een individuele organisatie.
Transitie is een kwestie van lange adem. Het gaat om de wisselwerking tussen lange-termijn-ambities en korte-termijn-acties. Het is echt ingewikkeld om binnen en tussen individuele organisaties wezenlijke veranderingen door te voeren waarvan de positieve maatschappelijke effecten niet direct zichtbaar zijn. Projecten zien als onderdeel van een groter systeem van relaties. Dit vraagt van de meeste organisaties een heel ander, nieuw perspectief. Tijdens de BOUWtalks die wij in 2020 gestart zijn nadat bleek dat onze TransitieTours door Nederland voorlopig even op de plank moesten blijven liggen, heeft onder andere Wim Leendertse ons in dit onderwerp meegenomen. De BOUWtalks die we in samenwerking met Jonge Geesten organiseren zijn hier te bekijken.
In deze uitgave krijg je een impressie van onze activiteiten en behaalde resultaten in 2020. Ook blikken we vooruit. Spreekt onze aanpak aan en heb je een vergelijkbaar vraagstuk op tafel liggen? Sluit je dan aan bij onze transitietrajecten. Ga naar: debouwcampus.nl/ikdoemee!
Nynke Sijtsma
Directeur De Bouwcampus
Project- en organisatie-overstijgend kijken we naar de totale behoefte ten aanzien van de vervangings- en renovatieopgave. Daarnaast richten we de marktbenadering zo in dat er voldoende schaalgrootte en continuïteit is om innovatie te versnellen endoor industrialisatie de productiviteit in de leveringsketen te verhogen.
Eigenaren van bruggen:
Opdrachtnemers geven vorm aan de wens om de renovatie seriematig aan te pakken door een aantal vergelijkbare bruggen gezamenlijk op de markt te zetten. Rijkswaterstaat en de Provincie Noord-Holland bereiden nu samen de eerste gezamenlijke aanbesteding van vier bruggen in Noord-Holland voor: de Balgzandbrug, Buitenhuizerbrug,
Stolperbasculebrug en Schagerbrug. Zaken als contractvorm en voorwaarden zijn nog niet bepaald.
De Bouwcampus organiseert een co-creatief proces om te komen tot een concrete wijze van aanbesteding en contractering in de eerste helft van 2021. Andere opdrachtgevers worden door De Bouwcampus, ook in 2021, actief benaderd om zich aan te sluiten.
Het streven is om in het komende jaar meer en grotere series van bruggen in de markt te zetten en zo werkenderwijs te komen tot een gestandaardiseerde, programmatisch repeteerbare aanpak. Tegelijk werken de betrokken opdrachtgevers aan uniformering van hun specificaties; hun wensen en eisen.
Om te leren van good practices, van terugkerende vraagstukken en belemmeringen rondom de portfolioaanpak is een community gestart vanuit opdrachtgevende en aanbiedende zijde en kennisinstellingen.
Spreekt de portfolioaanpak je aan en wil je meedenken én -doen in 2021? Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..
Project- en organisatie-overstijgend kijken we naar de totale behoefte ten aanzien van de vervangings- en renovatieopgave. Daarnaast richten we de marktbenadering zo in dat er voldoende schaalgrootte en continuïteit is om innovatie te versnellen en door industrialisatie de productiviteit in de leveringsketen te verhogen.
Eigenaren van sluizen:
Andere partijen:
Dit traject is net gestart. Qua aanpak verschilt Portfolioaanpak Sluizen van Portfolioaanpak Bruggen doordat er maar één opdrachtgever is, Rijkswaterstaat, met een groot aantal sluizen (ca. 130) dat vervangen of gerenoveerd moet worden. Aansluiting van andere opdrachtgevers is niet noodzakelijk om te komen tot seriematige benadering van de markt.
In 2020 zijn voorbereidingen getroffen om in 2021 een concreet portfolio samen te stellen van vervangings- en renovatieprojecten van sluizen. Er is een coalitie van partijen gevormd die samenwerkt aan de kennis- en innovatieagenda voor sluizen. Zo kan scherp in beeld worden gebracht waar de grootste kansen liggen om de opgave voor de sluizen sneller, beter en goedkoper in te vullen. Deze coalitie zal in 2021 de basis vormen om te komen tot seriematige marktbenadering.
Werk mee om de sluizenopgave sneller, beter en goedkoper in te vullen. Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..
Project-overstijgend en zelfs organisatie-overstijgend kijken naar de totale behoefte aan huidige en toekomstig gewenste functionaliteit. Een kunstwerk dat op de ene locatie niet meer past, kan ergens anders nog prima dienstdoen. Daar is een andere wijze van asset management en samenwerking tussen eigenaren voor nodig.
Eigenaren van bruggen:
Andere partijen:
De Bouwcampus is in 2020 een traject gestart, maar er is nog geen coalitie gevormd van eigenaren van assets die de strategie van hergebruik van bestaande kunstwerken verkent in de praktijk. Er zijn wel incidentele projecten waar hergebruik van een kunstwerk aandacht krijgt.
In 2020 zijn activiteiten georganiseerd om het onderwerp op de kaart te zetten en te ontdekken of er energie op dit onderwerp zit in de sector.
Met de challenge is een samenwerkingsverband van jongerenorganisaties in de keten gevormd. De opzet kan in 2021 ook voor andere Bouwcampus-trajecten gebruikt worden.
Hergebruik van (onderdelen van) kunstwerken biedt zeker kansen. Dat blijkt uit de voorstellen die het bedrijfsleven heeft gedaan aan Rijkswaterstaat voor de SBIR Circulaire Viaducten en Bruggen, waar de Open Leeromgeving (zie het traject hieronder) een bijdrage aan heeft geleverd.
Afhankelijk van de bereidheid van asset eigenaren om met hergebruik als strategie in projecten aan de slag te gaan, beslist De Bouwcampus om in 2021 wel of niet met dit traject verder te gaan.
Zet het onderwerp ‘Hergebruik Kunstwerken’ met ons op de kaart. Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..
Het bouwen van series van bruggen en viaducten gericht op lagere milieu-impact over de gehele levensduur, inclusief opvolgende levenscycli en herbruikbaarheid van onderdelen en materialen.
De Open Leeromgeving Circulaire Viaducten & Bruggen is een initiatief van De Bouwcampus en Rijkswaterstaat dat is gestart in 2019. Dat jaar wisselden 60 deelnemers van marktpartijen, overheden en instellingen kennis en ervaringen uit over het circulair bouwen van viaducten en bruggen. Op deze manier creëerden we met elkaar een gezamenlijk beeld over wat we nu al circulair kunnen uitvragen en voor welke innovatievragen nog onderzoek en ontwikkeling nodig is.
Rijkswaterstaat heeft in 2020 als launching customer een SBIR-aanbesteding (Strategic Business Innovation Research) in de markt gezet voor productinnovaties die zij fysiek kan toepassen in haar areaal. Er zijn 32 mooie inschrijvingen binnengekomen met een diversiteit aan oplossingen. Tien partijen zijn aan de slag met een haalbaarheidsonderzoek tot maart 2021. Drie partijen zullen elk één eigen brug of viaduct realiseren als afsluiting van deze aanbesteding.
De Bouwcampus richt zich in 2021 op het opschalen van de meest kansrijke oplossingen. Zij gaat met alle partijen in gesprek en zet al hun oplossingen in de etalage. Uiteraard is hierbij ook ruimte voor bedrijven die niet betrokken waren bij de SBIR-aanbesteding.
In 2021 zal dit traject gericht zijn op het formuleren van een seriematige aanbesteding die de markt nodig heeft om één of meer van hun oplossingen ook daadwerkelijk competitief in te zetten.
Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken., zodat we samen kunnen opschalen.
Vanuit collectief opdrachtgeverschap wordt strategisch en gezamenlijk emissieloos uitvragen de norm. Emissies van onder andere stikstof, fijnstof en CO2 als gevolg van bouwactiviteiten worden daardoor sterk teruggedrongen. Op de bouwplaats wordt het materieel geëlektrificeerd, bouwlogistiek wordt efficiënter georganiseerd en in het bouwproces wordt veel meer gebruikgemaakt van industrieel geproduceerde prefab bouwsystemen. Door de koppeling met lichtere materialen te maken (zoals houtbouw) is tevens minder en lichter materieel nodig.
Coalitiepartners:
Andere partijen:
In het transitietraject Emissieloos Bouwen zoeken we met opdrachtgevers, ingenieursbureaus, kennisinstellingen en bouwbedrijven een antwoord op de cruciale vragen: hoe kunnen we emissieloos bouwen en hoe kan dat het beste aanbesteed worden?
De behoefte om kennisvragen te inventariseren over emissieloos bouwen is groot, evenals de behoefte om gezamenlijk te bediscussiëren wat haalbaar is en hoe dit te realiseren is. Daarbij wordt ook gekeken naar bestaande normen, richtlijnen en manieren van handelen die emissieloos bouwen momenteel belemmeren.
De Bouwcampus werkt toe naar een coalitie van het Rijksvastgoedbedrijf, de gemeente Den Haag, Rijkswaterstaat, de Provincie Zuid-Holland en ProRail. Van daaruit komt regie op de wijze van aanbesteden, gericht op emissieloos bouwen. Concrete projecten waarover wordt gesproken zijn de gevangenis in Scheveningen, twee woningbouwlocaties in Den Haag en een tracé van ProRail in de stad. Daarnaast worden gezamenlijke vraagstukken geïnventariseerd, uitgewerkt en opgelost die te maken hebben met emissieloos aanbesteden en bouwen in de regio Den Haag op de korte en wat langere termijn. De gemeenschappelijke organisatie van een bouwhub in de regio Den Haag maakt onderdeel uit van deze ambities.
Parallel aan de coalitie in de Haagse regio wordt gesproken over de vorming van een tweede coalitie in Noord-Holland met de Provincie Noord-Holland en zes gemeenten - waaronder Amsterdam - om te komen tot een concept transitieaanpak Emissieloos Bouwen.
Het onderwerp ‘emissieloos bouwen’ is van ons allemaal, dus Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. zodat we het samen kunnen realiseren.
In co-creatie met betrokkenen uit de markt, overheid en kennisinstellingen zijn de vijf belangrijkste hindernissen naar voren gekomen die een obstakel zijn voor het opschalingsperspectief.
De productiviteit, kwaliteit en circulariteit van de woningbouwsector komen op een hoger niveau te liggen door verregaande toepassing van industriële ontwikkel- en productieprocessen. Het bouwen van woningen met industrieel geproduceerde modules wordt minimaal 50% van het bouwvolume en groeit dan door naar 80% in 2040. Doordat opdrachtgevers zoals ontwikkelaars en woningcorporaties met een eenduidige vraagspecificatie en vraagbundeling meer continuïteit en zekerheid bieden aan de aanbieders, ontstaan mogelijkheden om te investeren in opschaling, efficiëntere productie. Zo kan het productieproces winstgevend worden. De industriële productieprocessen zullen door deze opschaling steeds flexibeler worden, waarmee de diversiteit aan hoogwaardige woonproducten, -systemen en -modules snel groeit. En waarmee bovendien de architectonische vrijheden en kwaliteit worden geborgd.
Coalitiepartners:
Andere partijen:
Om de woningbehoefte vorm te geven, dient de bouw van woningen te versnellen. Industrialisatie is één van de mogelijkheden om daar invulling aan te geven. Het doel van dit transitietraject is om met meerdere bouwprojecten met alle stakeholders (gemeenten, ontwikkelaars, woningcorporaties en bouwers/toeleveranciers) een coalitie te vormen om binnen twee jaar op deze locaties industriële woningbouwprojecten te realiseren.
In co-creatie met betrokkenen uit de markt, overheid en kennisinstellingen zijn de vijf belangrijkste hindernissen naar voren gekomen voor het opschalingsperspectief. In de periode februari - september 2020 is gewerkt aan de volgende transitie-interventies:
De co-creatiereeks is afgesloten met een actiepuntenlijst voor het vervolg van het traject. De actiepunten voor 2021 zijn:
Werk mee aan het vervolg van dit traject om de industrialisatie van de woningbouw verder te concretiseren en te versnellen. Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..
Innovatietraject CO2-Neutrale Woningrenovatie
Innovatietraject CO2-Neutrale Woningrenovatie
Bewezen CO2-neutrale verduurzamingsmaatregelen in de bestaande sociale woningbouw worden betaalbaar en vaker toegepast ten behoeve van de energie- en grondstoffentransitie. Werkbare ervaringen van de regionale innovatiehubs met innovaties (techniek, proces, organisatie) worden gedeeld en landelijk opgepakt door de vraag- en aanbodzijde.
De energie- en grondstoffentransitie in de bestaande sociale woningbouw versnellen is het doel. We willen het innovatierendement verzilveren door kennis, inzichten en ervaringen uit gerealiseerde pilots te benutten. Door gezamenlijk hierop door te bouwen en vooral door vraagbundeling - met de juiste processen en specificaties - te organiseren, wordt schaal en snelheid gemaakt.
De Bouwcampus coördineert het landelijke netwerk van innovatiehubs en zorgt met kennispartner De Renovatieversneller voor de kennisuitwisseling en borging. We zijn onderweg naar minimaal tien haalbare, opschaalbare concepten (techniek, proces, organisatie) waarmee grootschalige vervolgstappen kunnen worden gemaakt. Het landelijke en regionale netwerk zorgen voor de gewenste opschaling.
Het netwerk van zes regionale innovatiehubs is gevormd:
Via deze zes regionale renovatieversnellers wordt de versnelling en opschaling van ontwikkelde CO2-neutrale renovatieconcepten gerealiseerd. De concepten zijn geen pilots meer, maar bewezen, haalbare proposities. De regionale renovatieversnellers gaan na twee jaar zelfstandig door met het realiseren van de opschaling.
Deze bestaande innovatiehubs hebben een eigen perspectief en expertise die ze benutten in hun Community of Practice (CoP) van gemiddeld 15-20 partijen uit vraag-, aanbod- en kenniszijde. Sommigen zijn sterk in Artificial Intelligence en robotisering, anderen in procesvernieuwing, vergunningverlening en standaardisering. Er ontstaat kruisbestuiving tussen de CoP’s op product- en procesniveau (versnelling). Andersom biedt dit netwerk de mogelijkheid om landelijk ontwikkelde kennis sneller in de haarvaten van de regio’s terecht te laten komen (opschaling). Het netwerk van onder meer bouwers, installateurs, gemeenten, corporaties is immers dichtbij.
Elke innovatiehub heeft zijn eigen regionale netwerk met 100 tot 250 aangesloten ketenpartijen. Samen met het netwerk van De Bouwcampus bereiken we 2.500 tot 3.000 organisaties.
Maak in 2021 onderdeel uit van de coalitie en help de energie- en grondstoffentransitie in de bestaande sociale woningbouw versnellen: meld je snelDit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..
Gebouw-overstijgend en organisatie-overstijgend kijken naar de totale behoefte aan huidige en toekomstig gewenste functionaliteit op het gebied van opwek, opslag en distributie van energie. We beperken ons daarin niet tot de ontwikkeling van een energiesysteem, maar kiezen voor een gebiedsgerichte aanpak en benutten de specifieke kansen en oplossingsmogelijkheden van een gebied.
In 2020 stond de casus ‘Revitalisering van kazernes’ centraal. Samen met Defensie, het Rijksvastgoedbedrijf en BTIC plus deelnemers vanuit markt, overheid en kennisinstellingen zijn omgevingskansen, transitiepaden en moeilijk beheersbare risico’s verkend en benoemd. Met name innovatieve partnerschapsvormen, modellen van eigenaarschap en mogelijke koppelingen met de omgeving zijn uitgewerkt. Dit Bouwcampustraject heeft geresulteerd in zeven ‘sturende keuzes’ voor besluitvorming. Hiermee gaat Defensie de energietransitie binnen haar portefeuille vormgeven en kunnen ook andere organisaties aan de slag.
De Bouwcampus wil voor het traject Vernieuwde Energie voor Vastgoed in 2021 meer partijen verenigen die aan de hand van concrete, eigen casussen een gezamenlijke aanpak voor gebiedsgerichte energietransitie willen ontwikkelen en in praktijk brengen. Want het vraagstuk over gebiedsgerichte energiesystemen is zo complex dat het niet door één partij op te lossen is.
Dus, meld je meteen Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. en werk mee aan deze gezamenlijke aanpak gericht op de toekomst!
Grondstoffenbedrijven werken in de toekomst meer samen om de grondstofketen meer circulair in te richten, de beschikbare ruimte beter te benutten en ruimte vrij te maken voor andere functies als woningbouw.
Het ontwikkelen van een grootschalig bedrijventerrein voor grondstoffenbedrijven gericht op onder andere afval, asfalt, beton, zand en grind is een verleidelijk toekomstperspectief dat we in co-creatie onderzoeken, met als doel de realisatie van een dergelijk grondstoffencluster. Dit cluster kan in samenhang met een aantal stedelijke circulaire- en logistieke hubs fungeren als nieuw economisch, industrieel ecosysteem van regionaal samenwerkende bedrijven en overheden. Basis van het cluster is een aantal hoog milieu categorie bedrijven (HMC4+) zoals beton- en asfaltcentrales en afvalverwerking. Dit biedt potentiële voordelen op het gebied van ruimte, energietransitie, schaalgrootte, circulariteit, gedeelde voorzieningen, kostenbesparing, kleinere milieu-impact, innovatiekansen en logistieke optimalisatie.
Coalitiepartners:
Andere partijen:
De verkenningstafels Beton, Asfalt en Afval hebben inzichten opgeleverd over hoe deze industrieën zich gaan ontwikkelen en welke grondstof- en energiestromen gecombineerd kunnen worden. In het verdere verloop van het traject zijn de verschillende belangen van individuen, organisaties en het collectief in kaart gebracht. Daarnaast is door de adviesbureaus Dr2 New Economy en Stec Groep gezamenlijk een ruimtelijk-economisch model ontwikkeld om de haalbaarheid van een circulair grondstoffencluster te onderzoeken. Klik hier voor het onderzoeksrapport.
Aan de hand van gesprekken met overheids- en marktpartijen is verder onderzocht wat het handelingsperspectief zal zijn voor de Provincie Zuid-Holland (regionale schaal) en Regio Haaglanden (lokale schaal van Delft en Den Haag). Draagvlak wordt bij alle partijen gepeild om door te kunnen werken aan een realisatiestrategie.
Er is een directe link met het traject Emissieloos Bouwen waarin bouwlogistieke optimalisatie aan de orde is en wordt gekeken naar de vorming van logistieke bouwhubs. Deze zijn goed te combineren met de stedelijke grondstoffenhubs van dit traject.
Als deze ontwikkeling je aanspreekt: denk en doe dan mee in 2021! Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..
Gebouw- en organisatie-overstijgend kijken naar de totale behoefte aan huidige en toekomstig gewenste functionaliteit. Gebouwen worden door één of meer organisaties samen gebruikt voor verschillende functies waardoor het gebruik wordt geïntensiveerd. Gebouwen zijn zo gemaakt dat het wisselen van functies mogelijk wordt gemaakt.
Verkenningen om tot een coalitie te komen met:
Utiliteitsbouw wordt nu veelal functie-specifiek ontwikkeld. Dat maakt dat een groot deel van het vastgoed een beperkt aantal gebruiksuren per week telt. Vastgoedeigenaren willen dat gebruik graag intensiveren, zij zijn op zoek naar ruimte binnen de functie-eisen van hun vastgoed. Wat is daarvoor nodig bij de ontwikkeling van nieuw vastgoed of bij herontwikkeling van bestaand vastgoed?
Het doel is te komen tot functieneutraal vastgoed dat inzetbaar is voor verschillende type gebruikers. In 2020 zijn de verkennende gesprekken gevoerd om in 2021 samen een transitietraject en beoogde transitieresultaten te formuleren.
Dit is de kans om mee te doen aan een traject dat nét van start gaat; samen op weg naar functieneutraal vastgoed. Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..
Transitietraject over het gebruik van hout in utiliteitsbouw
Het bouwen van gebouwen met lagere milieu-impact over de gehele levensduur, inclusief opvolgende levenscycli en het voorkomen van gebruik van primaire grondstoffen door het toepassen van hout, ook voor constructieve doeleinden.
Coalitiepartners:
Andere partijen:
Terugkerende (ontwerp)vragen bij houtbouwprojecten moeten de wereld uit. Het toepassen van hout wordt dan gelijkwaardig ten opzichte van gangbare materialen als staal en beton. Partners uit de houtbouwketen bepalen gezamenlijk welke vragen dit zijn. Door het bundelen en standaardiseren van oplossingen ontstaat een pakket basiskennis. Met dat pakket kunnen volgende houtprojecten sneller tot resultaat komen.
Het Rijksvastgoedbedrijf heeft het project Monarch IV in Den Haag als praktijkvoorbeeld aangedragen voor deze transitie. Samen met de markt is geconcludeerd dat bij alle houtbouwprojecten vergelijkbare vragen terugkomen. Tot nu toe wordt per project aan een oplossing gewerkt. De vragen zijn in vier thema's te splitsen: brandveiligheid, akoestiek, vocht en stabiliteit.
In themasessies wordt samen met deskundigen gewerkt aan het basispakket van informatie dat breed beschikbaar komt. In 2020 zijn de eerste twee themasessies gehouden. Medio 2021 zal het basispakket gereed zijn waarmee de jaren erna twee tot vijf projecten in hout sneller gerealiseerd kunnen worden. Daarna zal samen met de betrokken opdrachtgevers gezocht worden naar een verdere optimalisatie van deze versnelling.
De Bouwcampus gaat ook in 2021 actief op zoek naar partijen die op een duurzame manier hun gebouwen willen bouwen en open staan om bouwen in hout te onderzoeken voor hun toepassing.
Is hout toepassen in utiliteitsbouw ook aan jou besteed? Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. ontmoeten weDit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..
Alles wat we in stedelijk gebied op of in de ondergrond willen aanleggen, past daar fysiek in en wordt aangelegd tegen acceptabele kosten met minimale hinder. Organisatie- en discipline-overstijgend ontwerpen en realiseren op basis van inzicht in de totale behoefte aan huidige en toekomstig gewenste functionaliteit op of in de ondergrond worden de standaard.
Coalitiepartners:
Betrokken partijen:
Het Bouwcampus-team is gevormd door afgevaardigden van ketenpartijen. Met een aantal gemeenten lopen gesprekken over het opstarten van een lokale coalitie om samen de transitie te sturen in die gemeenten en gezamenlijk projecten uit te voeren op een toekomst-vaste manier.
Gemeente Zoetermeer heeft definitief toegezegd mee te doen. Het startgesprek in Zoetermeer was met initiatiefnemers van de gemeente en met Stedin en Dunea ter voorbereiding op een grote ronde tafelbijeenkomst – met zoveel mogelijk opdrachtgevers van werkzaamheden in de ondergrond - in het eerste kwartaal van 2021.
De gemeenten Rotterdam, Zwolle en Tilburg zijn kansrijk om te komen tot lokale coalities.
Er is een eerste versie beschikbaar van een catalogus met goede voorbeelden op het gebied van samenwerking ter inspiratie voor de coalition of the willing.
Het voornemen is om in elke gemeente met een lokale coalitie een “ontwerpkamer ondergrond” voor echte wijken op te richten. Daarin werken de lokale partijen samen aan toekomst-vaste ontwerpen en wordt de realisatie voorbereid en gecoördineerd.
Ervaringen vanuit de projecten met meer integraal ontwerpen en langer vooruitplannen worden actief gedeeld met zowel partijen die al actief zijn in hun eigen lokale coalitie als met partijen die daar nog mee willen starten.
Wil jij ook op een toekomst-vaste manier projecten uitvoeren en meewerken aan deze relevante transitie? Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..
Gebrek aan ruimte in de ondergrond is in de toekomst niet beperkend voor gewenste maatschappelijke ontwikkelingen. Alles wat we in stedelijk gebied op of in de ondergrond willen aanleggen, past daar fysiek in en wordt aangelegd tegen acceptabele kosten met minimale hinder. We willen organisatie-overstijgend ontwerpen en realiseren op basis van inzicht in de totale behoefte aan huidige en toekomstig gewenste functionaliteit op of in de ondergrond worden de standaard.
Partijen betrokken bij de eerste fase van Vol onder Maaiveld:
Andere partijen:
Het wordt te vol in de ondiepe ondergrond, met name in binnensteden. De kwaliteit van de leefomgeving komt onder hoge druk te staan gezien de huidige drukte in de ondergrond en de maatschappelijke opgaven. Zonder structurele veranderingen is het onmogelijk alle ambities te realiseren.
De Bouwcampus en het COB bundelden de krachten om samen met een aantal koplopergemeenten oplossingen voor het inpassingsvraagstuk te vinden. Uit dat traject zijn verschillende kansrijke oplossingen naar voren gekomen. Deze oplossingen worden toegepast op een aantal plekken.
Het traject Vol onder Maaiveld is ondersteunend aan het Praktijkprogramma Herinrichting Stedelijke Ondergrond. Via de lokale coalities van het praktijkprogramma wordt in projecten bij het maken van ontwerpen bekeken of de in Vol onder Maaiveld ontwikkelde oplossingen/concepten toegepast kunnen worden.
Een project waar partijen elkaar vinden kan het begin zijn van een lokale coalitie die meer structureel wilt werken aan de transitie.
Sluit je ook aan bij de coalitie; Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. om dit traject verder te brengen in 2021.
Zo werkt De Bouwcampus aan transities
Wij zien dat de bouwsector een cruciale rol heeft bij de grote maatschappelijke transities naar een duurzame leefomgeving en willen hieraan bijdragen door de transitie in de bouwsector te versnellen. Onze droom is dat de huidige bouw- en vervangingsopgave betaalbaar, circulair, schoon, groen, met minimale hinder en toekomstbestendig wordt gerealiseerd. Dit vraagt een radicale schaal- en kwaliteitssprong in de bouwwereld, dus omslagen in manieren van doen, denken en organiseren. Wij volgen deze nieuwe ontwikkelingen en jagen ze aan.
Voor elke opgave pakken wij trajecten op waarmee wij willen laten zien dat duurzaam bouwen kan worden opgeschaald. Een traject bestaat uit meerdere concrete bouwprojecten die leiden tot nieuwe bouwstromen.
De Bouwcampus organiseert hiervoor samenwerkingen over de grenzen van branches, organisaties en uitvoeringsniveaus heen. De Bouwcampus is de schakel tussen de gevestigde orde en vernieuwers en tussen beleidsmakers en uitvoerders. Wij geven koplopers en inspiratoren ruimte en zorgen dat de sector als geheel kan volgen. Iedere deelnemer heeft zelf baat bij de samenwerking en brengt de samenwerking als geheel verder.
De bouwprojecten en bouwstromen komen meestal van publieke opdrachtgevers. De Bouwcampus brengt op unieke wijze verschillende lagen bij elkaar om de nieuwe bouwstromen mogelijk te maken en te bestendigen. Opdrachtgevers, bouwbedrijven, innovatoren, kennisinstellingen en andere spelers in de bouwketen op zowel operationeel als strategisch en bestuurlijk niveau verbinden zich aan de transitiedoelstellingen van het traject. Ze gaan samen de uitdaging aan. Deze coalities vormen het fundament van een traject. Coalities werken via co-creatie aan concretisering. Binnen een traject kan elke deelnemer op basis van gelijkwaardigheid zijn of haar perspectief delen en bijdragen aan de vernieuwende manier van werken in het concrete bouwproject.
De Bouwcampus blijft de nieuwe bouwstromen volgen en analyseren. Vaak zijn systeemaanpassingen nodig om succesvolle pilots op te schalen. De Bouwcampus helpt de coalities bij het ontwikkelen van nieuwe aanbestedingsprocedures, samenwerkingsvormen, vergunningstelsels, businesscases et cetera. Zo kunnen die beloftevolle nieuwe werkwijzen zich makkelijker en sneller verspreiden.
Vijf jaar na de lancering van De Bouwcampus blikken we… vooruit. Dat houdt ons scherp op ons bestaansrecht en geeft houvast om de grote maatschappelijke opgaven aan te blijven jagen. In deze Bouwcampus in Beeld staan we ook stil bij hoe we onszelf vormgeven en ontwikkelen. Met Marleen Hermans, Hoogleraar Publiek Opdrachtgeverschap in de Bouw bij TU Delft én Managing Partner bij Brink, spreken we over manieren om onze sector naar een hoger plan te tillen, de rol die De Bouwcampus daarin vervult en het belang van ‘jong volk’.
Hermans wordt op de corporate site van Brink gekenschetst als iemand die niet aan business development ‘doet’, maar ‘is’. Ze vindt telkens aanleiding – vanuit haar beide functies – de vernieuwingen in de sector vorm te geven; zowel bij opdrachtgevers als in het bedrijfsleven. Vanaf de start van De Bouwcampus is zij een graag geziene gast, deelnemer, coalitie- én kritische sparringpartner: “Goede ideeën moeten concrete handen en voeten krijgen.”
“Ik heb de indruk dat De Bouwcampus zich meer focust nu en dat het zich beperkt in de hoeveelheid verschillende vraagstukken. Dat is een kunst; door te kiezen zorg je ervoor dat je het gesprek breder, langer en dieper kunt voeren om daarmee meerwaarde in de transities te bereiken. Van abstract naar concreet en operationeel. Ik vind dat een goede keuze geweest.”
De Bouwcampus brengt kennis, kunde en ervaring samen, met ‘verbinding’ als cruciale factor, om tot echte doorbraken te komen. Hermans: “Het is nodig dat verschillende partijen uit de keten elkaar ontmoeten om samen opgaven op te pakken. De Bouwcampus heeft met name die verbindende rol, zodat opzij, in plaats van naar elkaar, gekeken wordt. Vooral voor partijen die elkaar niet vaak zien of spreken is dat van belang, maar ook voor mensen die met regelmaat letterlijk tegenover elkaar aan tafel zitten in zakelijke verhoudingen. Opzij kijken daagt uit tot co-creatie.”
Hermans is betrokken bij het traject Portfolioaanpak Bruggen, dat De Bouwcampus faciliteert en waar Rijkswaterstaat, Provincie Noord-Holland en diverse marktpartijen zich over buigen. “Ik denk mee over hoe het programmacontract kan worden vormgegeven. Dat vind ik een goede manier van doen; dat mensen met verschillende achtergronden worden samengebracht om hun expertise in te brengen. Het is essentieel dat hierin de mening van meerdere bloedgroepen wordt gehoord. Ik ben van mening dat De Bouwcampus ook echt de ontmoetingsplek moet zijn voor de jonge generatie, wiens brein we actief kunnen gebruiken om vraagstukken op een andere manier te benaderen. Ik zou ervoor willen pleiten dat altijd minstens een derde van de coalitie uit het ‘jonge volk’ bestaat. Geef hen - en niet de usual suspects - de lead in de bijeenkomsten.”
Maak kennis met het Bouwcampus-team!
De Bouwcampus bestaat uit een groep enthousiaste mensen die zich ervoor inzet om de maatschappelijke meerwaarde van de bouwwereld te vergroten.
Klik op de videoplayer om de interviews met enkele teamleden te bekijken.
Ontwikkelen van een innovatieve aanpak om de omvangrijke vervangings- en renovatieopgave van infrastructuur duurzaam, betaalbaar en met zo min mogelijk hinder te realiseren.
In Nederland ligt voor circa 137.000 kilometer aan wegen, 6.200 kilometer aan vaarwegen, 6.000 kilometer aan spoorlijnen, 2.100 kilometer aan dijken, 1,8 miljoen kilometer aan kabels en leidingen en vele duizenden viaducten en bruggen. Veel van deze infrastructuur nadert het einde van zijn levensduur. Daarnaast wordt onze infrastructuur steeds intensiever belast. Grootschalige vervanging of renovatie is noodzakelijk om de bereikbaarheid en veiligheid ervan te blijven garanderen.
Een goede infrastructuur is essentieel voor een vitale economie, de leefbaarheid en een duurzame en sociale ontwikkeling van ons land. Bij het niet functioneren of onvoldoende tijdig onderhoud van de infrastructuur zijn de potentiële vervolgschades groot. Niet alleen financieel, ook spelen hierbij maatschappelijke vraagstukken zoals de veiligheid van burgers, bereikbaarheid en duurzaamheid.
Er zijn onvoldoende middelen en menskracht beschikbaar voor de enorme hoeveelheid projecten die nu ontworpen en uitgevoerd moeten worden. Er is daarom een urgente behoefte aan een aanpak die verantwoord prioriteert, kosten verlaagt, duurzaamheid stimuleert én waarbij ‘tijdens de verbouwing, de winkel van de samenleving open blijft.’
De Bouwagenda heeft vastgesteld dat een Kwaliteitssprong en Schaalsprong noodzakelijk zijn voor deze opgave. De Kwaliteitssprong moet leiden tot een hoger maatschappelijk rendement op investeringen: duurzamer, circulair, toekomstbestendig en met een hogere klantbetrokkenheid en -tevredenheid. De Schaalsprong moet leiden tot het grootschalig toepassen van nieuwe concepten en technieken, van pilots via (inter)nationaal prototyping naar investeringsprogramma’s. Daardoor treden schaalgrootte-effecten op, komt de noodzakelijke versnelling erin en gaan de kosten per product drastisch omlaag.
Deze speerpunten van De Bouwagenda vullen we voor de opgave Vervanging & Renovatie Infrastructuur in met de volgende activiteiten:
Binnen drie maatschappelijke opgaven richten we transitietrajecten in voor vraagstukken met een brede basis van vraageigenaren.
Over de opgavenDoorbraken realiseren om de transitie naar een toekomstbestendige en CO2-neutrale gebouwenvoorraad te versnellen. Voor utiliteitsbouw, woningbouw, nieuwbouw en bestaande bouw.
In 2050 CO2-neutraal, dat is de klimaatdoelstelling waar we als samenleving voor staan. De Nederlandse bouwsector speelt een belangrijke rol bij deze enorme opgave. Enerzijds is dit een energieopgave waarbij ruim 7 miljoen woningen en 1 miljoen utiliteitsgebouwen moeten worden getransformeerd tot energiezuinige gebouwen met duurzame elektriciteits- en warmtevoorzieningen. Anderzijds is reductie en verandering van ons grondstoffengebruik nodig voor de overgang naar een circulair bouwproces.
Het realiseren van deze duurzaamheidsambities kan alleen met een integrale en gebiedsgerichte aanpak. Zo vragen alleen al warmte- en koelsystemen en de opwekking van energie om lokaal maatwerk en het bij elkaar brengen van belanghebbenden. Daarnaast vereisen deze transities nieuwe businessmodellen en andere manieren van samenwerken.
We onderzoeken hoe we binnen de bouwsector een voortvarende start van de verduurzamingsopgave kunnen bewerkstelligen en voorwaarden voor opschaling en uitrol kunnen creëren. Door te leren van technische en organisatorische innovaties, door ervaring op te doen met wat kosteneffectief is en door na te gaan wat in verschillende situaties praktisch haalbaar is.
Binnen drie maatschappelijke opgaven richten we transitietrajecten in voor vraagstukken met een brede basis van vraageigenaren.
Over de opgavenInnovatieve, betaalbare oplossingen creëren waardoor de ruimte in de ondergrond effectief wordt benut en het wél allemaal past. Met zo min mogelijk overlast. Een geweldige uitdaging.
Straten in steden liggen nu al regelmatig open vanwege het beheer en onderhoud van de ondergrondse infrastructuur. Werkzaamheden voor riolering, kabels, leidingen en bestrating worden los van elkaar gerealiseerd zonder rekening te houden met het totaal aan wensen. Met ingrepen voor de energietransitie en klimaatverandering zullen binnensteden nog vaker openliggen. Er is een systeemsprong nodig om alle ambities te realiseren.
Nederland verspilt miljarden euro’s als we nu niet toekomstbestendig handelen. In de steden en in de ondergrond hangt alles met alles samen. We zoeken daarom naar een integrale oplossing voor de ondergrondse opgaven die minimale overlast bij aanleg, beheer en onderhoud geeft, die niet duurder uitpakt dan de huidige werkwijze en die toekomstbestendig is.
Binnen drie maatschappelijke opgaven richten we transitietrajecten in voor vraagstukken met een brede basis van vraageigenaren.
Over de opgavenDe Bouwcampus jaagt transities aan binnen drie complexe, urgente maatschappelijke opgaven
Binnen drie maatschappelijke opgaven richten we transitietrajecten in voor vraagstukken met een brede basis van vraageigenaren. Daarmee zorgen we voor de gewenste schaalsprong. Oplossingen die ontstaan, zijn gericht op opschaling, repeteerbaarheid en versnelling. Kansrijke ideeën toetsen we in praktijkomgevingen. Alle inzichten delen wij open en transparant.
Binnen drie maatschappelijke opgaven richten we transitietrajecten in voor vraagstukken met een brede basis van vraageigenaren.
De Bouwagenda, Bruggenstichting, CROW, Platform WOW en De Bouwcampus merken op dat er behoefte is aan een bruggendialoog.
De uitdagende en omvangrijke opgave om de Nederlandse civiele kunstwerken te renoveren en vervangen is iets waar we samen nog decennia mee bezig zijn. Om dit als overheid en markt aan te kunnen is het gesprek hierover van groot belang.
Tijdens de online Brugdialogen komen vraagstukken, ideeën, oplossingen en fails aan bod die jou en jouw collega’s door heel Nederland helpen. Laten we er met zijn allen naar streven om zo veilig, efficiënt en duurzaam mogelijk te werken. Want die (gerenoveerde) kunstwerken moeten er komen.
Veel bruggen, maar ook sluizen, viaducten, duikers etc. zijn gebouwd in de jaren 50-60-70 van de vorige eeuw en naderen het einde van hun technische levensduur, waardoor assetbeheerders en -eigenaren geconfronteerd worden met een ingrijpende en kostbare uitdaging. Willen we deze opgave op tijd, veilig, efficiënt en duurzaam uitvoeren, dan is het van belang dat alle betrokken beheerders en marktpartijen met elkaar samenwerken en kennis uitwisselen.
Binnen drie maatschappelijke opgaven richten we transitietrajecten in voor vraagstukken met een brede basis van vraageigenaren.
Over de opgaven
