Met een goede motivatie is veel mogelijk

Croon advocaten zet juridische mogelijkheden seriematige aanpak V&R-opgave op rij

Croon advocaten heeft op verzoek van De Bouwcampus een whitepaper geschreven over de juridische (on)mogelijkheden van een seriematige aanpak van de ‘Vervanging en Renovatie’-opgave in de infrastructuur. Mr. Louisa Engels hoopt dat deze whitepaper het idee wegneemt dat het aanbestedingsrecht een complicerende factor is om de V&R-opgave efficiënter aan te pakken. "Je moet alleen wel vanaf het begin goed voor ogen hebben waarom je meerdere kunstwerken in één uitvraag wil samenvoegen."

Natuurlijk wist Louisa Engels al bij het begin van het schrijven van de whitepaper dat seriematig aanbesteden mogelijk is. “Wij worden met regelmaat gevraagd om dit soort concepten uit te denken, dus voor ons is dit gesneden koek,” zegt ze lachend. Tegelijkertijd ontdekte zij wel dat onzekerheid bij opdrachtgevers en opdrachtnemers over het juridische aspect toch flink in de weg kan zitten. “Ik merk steeds in de gesprekken over de aanpak van de V&R-opgave dat men er al snel van uitgaat dat het aanbesteden wel weer een complicerende factor zal zijn. Of er hangt in de gesprekken zo’n sfeer van ‘seriematig mag vast niet’ of ‘ik loop vast tegen juridische problemen aan’. Doordat hier niet alleen onzekerheid maar ook onduidelijkheid over blijft bestaan, worden stappen overgeslagen of worden ongelukkige keuzes gemaakt. Terwijl het uitgangspunt, het bundelen van een aantal kunstwerken, prima denkbaar is.”

Vertrekpunt
Het vertrekpunt bij het schrijven van de whitepaper was voor Louisa en haar collega’s
mr. Rikkert Pilaar en mr. Mike Briaire, om vanuit hun specialistische kennis te benadrukken dat er juridisch gezien in principe geen belemmeringen zijn voor een seriematige aanpak. “Mits,” benadrukt Louisa, “je direct het juiste kader kiest en vanuit daar je idee verder uitwerkt. Daarmee voorkom je niet alleen dat je van die ‘blackbox’ twijfels krijgt, maar vooral dat je twee voor twaalf toch juridische bezwaren op je bordje krijgt.”

Intentie
Zo ziet zij in de praktijk vaak gebeuren dat aan de voorkant de intentie ontstaat om bijvoorbeeld de renovatie van een aantal bruggen seriematig aan te pakken. maar pas achteraf daar de doelstellingen bij worden bedacht. “Men gaat het gewoon doen en loopt vervolgens tegen problemen aan, omdat men het seriematig aanbesteden, of clusteren, van die specifieke bruggen niet aan concrete en gerechtvaardigde doelstellingen heeft gekoppeld. Op het moment dat die voorbereidende stappen worden overgeslagen, ben je juridisch risicovol bezig.”

Wat Louisa en haar collega’s in de whitepaper dan ook benadrukken, is dat je juist met die doelstellingen moet beginnen. “Als je die voorop stelt en als een seriematige aanpak daarop een antwoord is, dan loopt het aanbestedingsrecht daar eigenlijk bijna achteraan en biedt daar dan ook ruimte voor. Wij bieden in dit whitepaper de handvatten voor het denkproces vanuit een juridisch perspectief. Wij proberen overheden daarmee ook te inspireren om écht bij het begin te beginnen. Dus: wat wil ik? Wat is mijn behoefte? Wat zijn mijn (neven)doelstellingen? Hoe omvangrijk is de opgave die ons te wachten staat en is een seriematige aanpak daar een geschikte oplossing voor? Een dergelijke inhoudelijke uitgewerkte onderbouwing helpt om de uiteindelijke aanbesteding overeind te houden.”

Een goede motivatie is in haar ogen niet ‘we gaan het gewoon seriematig doen want dan hoeven we het maar één keer aan te besteden’. “We zien als goed ingevoerde specialisten vaak genoeg motiveringen waarvan we denken ‘hier staat heel wat op papier maar er staat eigenlijk niks’.” Volgens de advocate gaat zo’n aanbesteding het dan ook niet redden. “Daar prikken rechters uiteindelijk toch echt doorheen. Maar op het moment dat je aangeeft: ‘dit is mijn opgave en die is voor de traditionele wijze van aanbesteden te groot of te complex’. Of: ‘ik heb een duurzaamheidsdoelstelling’ of ‘ik wil innoveren en daar moet terugverdientijd voor worden gerealiseerd’, heb je een inhoudelijk grondslag waarbij je kan zeggen ‘deze aanpak beantwoordt aan mijn behoefte en mijn bestuurlijke-maatschappelijke doelstellingen’. De doelmatigheid en rechtmatigheid gaan dan hand in hand. Maar als die doelmatigheid er niet is, gaat het ook veel eerder mank op de rechtmatigheid.”

Contracteren
In de whitepaper gaat Croon advocaten niet alleen in op het aanbesteden van een seriematige aanpak maar ook in op hoe je een serie kan contracteren en welke contractvorm passend kan zijn. “Onze ervaring is dat binnen het bestaande juridische kader al heel veel mogelijk is. Die ruimte hoeft alleen maar te worden benut,” benadrukt Louisa. “Het zijn eerder vaak de praktische bezwaren die uiteindelijk een drempel kunnen opwerpen om de stap naar seriematig werken daadwerkelijk te zetten.”

Croon advocaten hoopt met deze whitepaper ook de interne juristen en inkopers aan te spreken. Vaak worden zij pas laat ingeschakeld om bijvoorbeeld juridische afspraken of inkoopvoorwaarden te toetsen. “Wij hopen ze met dit stuk niet alleen te informeren, maar ook te inspireren zodat zij de de betrokkenen bij de V&R-opgave actief kunnen wijzen op de mogelijkheden van een seriematige aanpak. Zo ontstaat er wellicht vanuit een andere hoek een stimulans om de uitvoering van deze grote opgave te bespoedigen.”

Whitepaper lezen
Whitepaper ‘Juridische (on)mogelijkheden seriematige aanpak van de V&R-opgave lezen? Download het stuk hier.

Verdiepingssessies
Specifiek voor juristen en inkopers die werken bij of voor overheden organiseren we 4 verdiepingssessies. Meer weten? Klik dan hier om naar onze evenementenpagina te gaan.

Foto Louisa Engels door Wiep van Apeldoorn