Waarom seriematig werken?
In de infrastructuursector is het traditioneel gebruikelijk geweest voor opdrachtgevers en uitvoerders om zich te richten op projecten op individuele basis. Echter, we staan voor een golf van duizenden kleinere en grotere bruggen, viaducten, sluizen en gemalen die moeten worden vervangen of gerenoveerd.
Om deze uitdaging aan te gaan binnen de bredere maatschappelijke context van klimaatverandering, stikstofreductie en woningtekort, is een verschuiving naar een andere werkwijze noodzakelijk. De Bouwcampus richt zich op een meer gestandaardiseerde aanpak, waarbij meerdere kunstwerken in één aanbesteding worden samengebracht en er meer nadruk wordt gelegd op industrialisatie.
Waarom een seriematige aanpak
Een seriematige aanpak is één van de grootste oplossingen voor de vervangings- en renovatieopgave waar de infrastructuur voor staat. Het gaat om het structureel organiseren van de leveringsketens om de doelen van de samenleving en de betrokken partijen te realiseren.
Er moet de komende jaren veel gebeuren om de bestaande infrastructuur te vervangen of te renoveren. TNO heeft in opdracht van het Rijk, de Provincies en VNG een prognose opgesteld van de omvang van de opgave. Zo verwacht TNO een enorme toename van de jaarlijkse vernieuwingskosten. Dit loopt op tot een piek van 3,7 miljard euro per jaar in 2080. De totale kosten tot het jaar 2100 is dan 260 miljard euro. Meer dan de helft van deze kosten zullen bij gemeenten terecht komen. Klik hier om het hele rapport te lezen.
Ook de schaarste aan deskundige en ervaren bouw- en infraprofessionals speelt een grote rol in de opgave. Hierdoor kan de capaciteit van de leveringsketen worden beperkt. Dit leidt nu al tot concurrentie tussen de verschillende marktsegmenten of opgaven, waarbij bijvoorbeeld staalbouwers en installatietechnici kunnen kiezen welke opdrachten zij aantrekkelijker vinden.
In conclusie: er moet veel meer gebouwd worden met minder personeel en lagere kosten. Dat is niet mogelijk met de huidige manier van werken.
In 2023 zijn sessies georganiseerd rondom drie werkgroepen: beweegbare bruggen, sluizen en gemalen. Hierin kwamen in totaal meer dan honderd professionals uit de infrasector samen. De drie werkgroepen hebben geresulteerd in een aanvalsplan met concrete acties. Dit aanvalsplan wordt in de infographic hiernaast visueel weergegeven.
De opgave wordt extra uitdagend omdat de samenleving veel wensen heeft waar rekening mee gehouden moet worden bij de vervanging en renovatie van de infrastructuur. Voor kunstwerken wordt vaak een hoge beschikbaarheid en betrouwbaarheid als uitgangspunt genomen. Daarnaast moet er rekening gehouden worden met doelen als circulariteit, emissieloos bouwen, energieverbruik, (monumentale) architectonische kwaliteit en beleidsambities. Hierdoor spreken we van een ‘stapeling van doelstellingen’ door opdrachtgevers. Doorvertaling naar projectdoelstellingen is er vaak niet of is per project verschillend, waardoor ambities soms tegenstrijdig zijn. Daarmee heeft de markt geen houvast om projectoverstijgend beslissingen te maken over welke innovaties op termijn voordeel opleveren.
Een belangrijke kenmerk van de huidige werkwijze is dat de bouw of renovatie van kunstwerken als separaat project wordt voorbereidt, aanbesteedt en gerealiseerd. We gebruiken daarvoor de term ‘brug voor brug’. Hierbij wordt elk project technisch en organisatorisch als uniek gezien. Deze manier van werken is historisch bepaald en de betrokken partijen ervaren een aantal voordelen. Maatwerkoplossingen voor de specifieke situatie worden gewaardeerd en er kan veelal onderhands worden gegund aan bedrijven waarmee goede ervaringen zijn. Bij grotere projecten die openbaar aanbesteed moeten worden is sprake van volledige concurrentie bij ieder object.
De Bouwcampus pleit voor een seriematige aanpak van de vervanging en renovatie opgave. Een aanpak waarbij de sector een transitie doormaakt van de ‘brug voor brug’ werkwijze naar project overstijgend denken en doen. Het uitgangspunt is dat een team van specialisten landurig bijeen blijft en de garantie heeft op een meerjarige samenwerking. Voordelen hiervan zijn een hogere efficientie, lagere kosten, hogere marges en meer maatschappelijke waarde. Dit komt onder andere door:
- Lagere transactiekosten; minder bezig met aanbesteding en meer met het werk zelf
- Minder faalkosten; als je iets vaker doet gaat wordt je er beter in, sneller en maak je minder fouten
- Hogere bezettingsgraad; optimalisatie van personeel en materiele planning
- Standaardisatie en doorontwikkeling van processtappen en technische oplossingen
- Relatieopbouw met focus op de langere termijn
- Aandacht voor ontwikkeling medewerkers; met lange termijnen kunnen specialismen beter ontwikkeld worden
- Meer investeringsruimte voor innovatie; Er kan een focus worden gelegd op het benutten van nieuwe technische innovaties
- Minder kosten bij standaard componenten door bestelling in grote volumes
- Kleiner en beter te voorspellen risicoprofiel bij grote reeksen
In 2024 hebben we de voordelen van een seriematige aanpak op een rij gezet. Voor het ontwikkelen van deze infographic hebben we input gehaald uit de werkgroep Bouwstenen, de TransitieMotor, Lonkend perpsectief en het Whitepaper juridische (on)mogelijkheden van seriematig aanbesteden. Hierboven zie je de voordelen van een seriematige aanpak overzichtelijk samengevat in een inforgraphic.
Klik HIER op hem in groot formaat te bekijken.
De markt over seriematige aanpak
We hebben een aantal marktpartijen gevraagd naar hun visie op seriematig werken. Het resultaat van deze filmpjes zie je hieronder. De partijen die hebben meegewerkt zijn Dura Vermeer, Aannemersbedrijf Damsteegt, BAM, Van Doorn, Equans, DHM, Heijmans, Max Bögl, NH-Istimewa, Savera en Vialis. Bekijk de compilatie hieronder.
Nieuws
Het V&R-team van De Bouwcampus
Harald Versteeg
Transitiemanager