Brabants Infra Beheerders Overleg: kennis delen, samenwerking verkennen

Wat begon als een initiatief van Ad van Vugt, beheerder en specialist kunstwerken bij de gemeente ‘s-Hertogenbosch, is in een krap jaar tijd uitgegroeid tot een waardevol netwerk voor Brabantse gemeenten. Het Brabants Infra Beheerders Overleg (BIBO) brengt elk kwartaal beheerders van infrastructuur samen om kennis te delen en van elkaar te leren. “Het is een gezamenlijke zoektocht naar betere oplossingen."

“Je spreekt elkaars taal”, trapt Kars van Rozendaal, assetmanager civiele kunstwerken bij de gemeente Tilburg het gesprek af. Samen met Thijs Mackus, transitiemanager V&R-opgave bij De Bouwcampus zijn we te gast bij Huub Lange, beheerder bij het Land van Cuijk. Van Rozendaal en Lange schuiven elk kwartaal aan bij de bijeenkomsten die onder leiding staan van Mackus. Inmiddels nemen elf Brabantse gemeenten en de provincie Noord-Brabant aan dit overleg deel. Het idee is in 2023 ontstaan vanuit de Werkgroep Gemeentelijke Bruggen van De Bouwcampus. Het initiatief wordt gefaciliteerd door De Bouwcampus, die hoopt dat deze samenwerking uiteindelijk leidt tot gezamenlijke aanbestedingen en innovatieve projectaanpakken.

Vraagstukken
Het idee voor een Brabants Infra Beheerders Overleg ontstond tijdens werkgroep seriematige aanpak van gemeentelijke bruggen van De Bouwcampus in 2023.Al snel groeide het inzicht dat meerdere gemeenten met vergelijkbare vraagstukken worstelen en dat samenwerking hierin voordelen kan opleveren. Mackus ziet dit overleg als een waardevolle stap in de transitie naar een toekomstbestendig beheer van infrastructuur: "Waar energie zit, moet je mensen bij elkaar brengen. En dat is precies wat hier gebeurt."
De Bouwcampus faciliteert het BIBO met de verwachting dat deze samenwerking uiteindelijk leidt tot gezamenlijke aanbestedingen en innovatieve projectaanpakken. “Maar”, haast Mackus te benadrukken, “je ziet in de thematiek die speelt, dat bijvoorbeeld het denken in series nog een te grote stap is. Ik denk dat je daarom, en dat gebeurt hier nu al vanzelf, eerste kleinere stapjes moet gaan zetten om dan uiteindelijk daar naartoe te kunnen werken.”

Naast Den Bosch, Tilburg en het Land van Cuijk zijn onder andere Breda, Oss en Eindhoven betrokken bij het BIBO. Huub Lange: "Wij zijn qua oppervlakte een van de grootste gemeenten, maar hebben een heel ander type infrastructuur dan stedelijke gebieden zoals Eindhoven of Den Bosch. Juist die verschillen maken de uitwisseling waardevol."

Tijdens de kwartaalbijeenkomsten worden uiteenlopende thema’s besproken, zoals duurzaamheid, restlevensduurbepaling, , constructieve veiligheid en inspectie- en areaaldata. Kars van Rozendaal benadrukt het belang van deze kennisdeling: "Wat mij opvalt is dat beheerders hier heel open en collegiaal spreken over hun uitdagingen. Het is geen competitie, maar een gezamenlijke zoektocht naar betere oplossingen."

Lange termijn beheer
Veel gemeenten worstelen met de lange termijnplanning van infrastructureel onderhoud en vervanging. Bruggen en viaducten die 60 tot 70 jaar geleden zijn gebouwd, naderen het theoretische einde van hun ‘technische’ levensduur. Zonder goed inzicht en tijdige voorbereiding kunnen gemeenten voor financiële en praktische verrassingen komen te staan. Van Rozendaal licht toe: "Elke gemeente heeft zijn eigen beheercyclus, waarbij periodieke inspecties en onderhoud plaatsvinden. Maar de stap naar een geïntegreerd vervangings- en renovatieplan is nog niet overal gemaakt. Vaak worden pas concrete stappen gezet als problemen zich aandienen, en dan ben je eigenlijk te laat."
Een van de inzichten uit BIBO is dat gemeenten vaker verder vooruit moeten kijken naar de theoretische levensduur van infrastructuur en dit moeten koppelen aan inspectieresultaten. Op die manier kunnen ze beter prioriteren en financiële middelen tijdig reserveren.

Schaalvoordelen
Thijs Mackus haalt als wenkend perspectief weer het gezamenlijk in de markt zetten van aanbestedingen aan. "Waarom zou elke gemeente apart een brug laten renoveren als we dit ook samen kunnen oppakken? Daarmee kunnen gemeenten schaalvoordelen behalen en innovaties stimuleren." Zo hebben bijvoorbeeld de gemeenten ’s-Hertogenbosch en Vught al een gezamenlijk onderhoudscontract afgesloten, en andere gemeenten kijken met interesse naar deze aanpak. Toch zijn er nog drempels. Lange legt uit: "Elke gemeente heeft zijn eigen inkoopbeleid en specifieke eisen aan contracten. Harmonisatie van deze processen kost tijd. Maar het besef groeit dat de uitdagingen enorm zij en we met samenwerking veel kunnen winnen."

Een tussenstap kan volgens het tweetal zijn om uniformiteit aan te brengen in inspecties en dataverzameling. Een van de recente bijeenkomsten richtte zich op inspectiedata. Gemeenten gaan nu via het TNO-datasheet data delen. Dit moet leiden tot meer inzicht in de restlevensduur cq vervangingsmomenten van verkeersbruggen en viaducten. “Nu we deze gesprekken over gezamenlijke inspectiedata voeren, zien we dat we niet alleen meer ervaringen uitwisselen, maar ook naar het trekken van voorzichtige conclusies opschuiven. En daar kunnen wellicht echt acties uit gaan komen, maar dat zeggen we nog niet tegen elkaar,” aldus Thijs Mackus.

Onderlinge band
Hoewel BIBO primair draait om kennisdeling, groeit er een sterke onderlinge band tussen de beheerders. Lange merkt op: "Het is niet alleen leerzaam, maar ook gewoon leuk. Het contact met collega’s uit andere gemeenten maakt het werk makkelijker. Ik weet nu beter wie ik kan bellen als ik ergens tegenaan loop." Deze laagdrempelige en informele informatieuitwisseling maakt BIBO onderscheidend van andere initiatieven in de sector. Van Rozendaal: "Dit is geen commercieel platform en er worden geen producten verkocht. Het draait puur om kennis en ervaring delen. Dat maakt het waardevol."

Toekomst
Wat brengt de toekomst voor BIBO? Thijs Mackus ziet de groep in de komende jaren verder ontwikkelen: "Nogmaals, ik hoop dat we niet alleen kennis blijven delen, maar ook gezamenlijke stappen gaan zetten. Bijvoorbeeld met het standaardiseren van inspectiemethoden en het structureel delen van data. En wie weet, misschien zien we over een paar jaar wel de eerste gezamenlijke projecten van een serie bruggen op de markt."

Wie doen er nu mee?

Het Brabants Infra Beheerders Overleg telt naast de provincie Noord-Brabant 10 gemeenten. Dit zijn: ’s-Hertogenbosch, Vught, Breda, Eindhoven, Tilburg, Dongen, Land van Cuijk, Moerdijk, Oosterhout en Oss.

Ook aansluiten?
Interesse om bij de BIBO aan te sluiten? Mail voor meer informatie met Thijs Mackus via Thijs.Mackus@Debouwcampus.nl