
Materialen met Toekomst
Biobased-/houtbouw in gebouwen tot vijf lagen hoog
Biobased- en houtbouw staan volop in de belangstelling, waarbij hout steeds vaker wordt omarmd vanwege zijn aanzienlijke maatschappelijke voordelen. Bouwen met hout is niet slechts een trend, maar een toekomstgerichte keuze. Hout, als natuurlijk materiaal, draagt bij aan een gezondere leef- en werkomgeving, slaat CO2 op en opent deuren naar ongekende mogelijkheden voor demontage en hergebruik van gebouwen. Hoewel de voordelen van bouwen met hout steeds duidelijker worden, blijft de bedrijfseconomische impact soms nog wat onduidelijk. De vraag is nu: hoe maken we biobased bouwen tot een alledaags fenomeen?
De uitdaging
Echt de transitie op gang brengen. De oplossing en doorbraak ligt niet bij één partij, we staan voor een gezamenlijke uitdaging: Het activeren van de transitie naar biobased bouwen. Hoewel de voordelen evident zijn en de business case voor biobased woningbouw al bestaat, blijft de daadwerkelijke stap uit. Wat houdt ons tegen, en belangrijker nog, hoe kunnen we samen de randvoorwaarden creëren zodat biobased bouwen de nieuwe standaard wordt?
Ontwikkelaars, opdrachtgevers, beleggers en financiers stellen steeds hogere duurzaamheidseisen aan bouwprojecten. Hout wordt aantrekkelijk vanwege zijn minimale milieu-impact, lage NOx-emissie, CO2 opslag, gezond binnenklimaat, aansprekend woonklimaat en het vermogen om integrale duurzaamheid te bevorderen. Het doel is duidelijk: gebouwen met een lagere milieu-impact over hun hele levensduur, met biobased materialen als sleutel voor constructieve doeleinden. Er wordt al veel ervaring opgedaan met biobased-/ houtbouw in de hele bouwketen, maar kennisdeling en toegang tot resultaten om op te schalen zijn nog beperkt.
Het is tijd om gezamenlijk te kijken hoe we kunnen samenwerken vanuit een gedeelde basis en te komen tot opschaling. Hoe gaan we bouwen binnen de planetaire grenzen?
De eerste (voorzichtige) stappen op weg naar dit lonkend perspectief zijn gezet. In 2021 en 2022 met zogenoemde verdiepingssessies. En in 2023 hebben we met een afspiegeling van de hele bouwketen trends en ontwikkelingen in kaart gebracht, gewenst toekomstbeeld gedeeld en de centrale vraag geformuleerd ‘Hoe wordt biobased bouwen business as usual’. Met het idee om met een breed stakeholderveld een gezamenlijke agenda met actieplannen te ontwikkelen.
Belanghebbenden van organisaties uit de verschillende werkvelden hebben aan de voorbereidingen deelgenomen. Het lijstje van betrokken partijen bestaat nu uit:
- BAM
- Achmea Verzekeringen
- Triodos
- INBO – opstart houtteam intern
- Traject (nu onderdeel van Movaris)
- RVB
- NLV (voorheen MN)
- Sweco
- RVO
- NICE Development
Waar we nu staan
De grote bouwopgave in Nederland gaat gepaard met hoge ambities op het gebied van klimaat en circulaire economie en woondoelen. Om Paris Proof te kunnen bouwen, stijgt de vraag naar duurzame bouwmethodes en biobased bouwmaterialen die CO2-emissies reduceren.
Kortom, werk aan de winkel dus. Dit jaar in 2025 willen we door middel van een Future Search actielijnen opstellen om zo tot een doorbraak te komen.
Transitieresultaten
In 2024 zijn er gesprekken gevoerd met verschillende betrokken partijen, waaruit blijkt dat bedrijven behoefte hebben aan een betere bundeling van kennis en het uitwisselen van ervaringen over houtbouw. Daarnaast ontbreekt er een integraal afwegingsmodel om effectief met houtbouw aan de slag te gaan, wat wel als een belangrijke behoefte wordt gezien. Geëvalueerde projecten tonen aan dat (hoge) houtbouw in Nederland goed mogelijk is, mits de juiste partijen vroegtijdig betrokken worden en circulaire en duurzame principes centraal staan in het ontwerpproces.
Hoewel enkele projecten met hoge duurzaamheidsambities zijn gerealiseerd, was de ‘taal’ van Het Nieuwe Normaal nog niet beschikbaar, wat resulteerde in beperkt inzicht in de uitgerekende indicatoren. Er is echter wel inzicht in de toegepaste circulaire principes, wat de potentie van houtbouw benadrukt, maar ook wijst op de noodzaak van verdere ontwikkeling van gestandaardiseerde meet- en evaluatiemethoden.
Nieuws
Bouwcampus Team

Wytze Kuijper
Transitie-expert