Operatie Backstage onthult nieuwe dynamiek in aanbestedingen
Waarom schrijven opdrachtnemers nog in op een opdracht? Die vraag stond wederom centraal toen Harald Versteeg, transitiemanager bij De Bouwcampus, de vierde editie van Operatie Backstage opende. De bijeenkomst bood een ongefilterde blik achter de schermen van het besluitvormingsproces van bedrijven en leverde gesprekken op waarin één inzicht steeds terugkwam: het gaat niet langer om de laagste prijs, maar om de juiste match tussen opdrachtgever en opdrachtnemer.
Versteeg benadrukte dat bedrijven steeds vaker zelf bepalen met wie ze samenwerken. Deze verschuiving verandert de dynamiek van aanbestedingen ingrijpend en vraagt om een andere benadering van samenwerking. Vier marktpartijen gaven een open kijk op hun besluitvorming en bespraken de afwegingen die opdrachtnemers maken voordat zij inschrijven.
De bouwopgaven worden steeds groter, maar het aantal ervaren vakmensen neemt af. Jong talent is er wel, maar de groep die complexe projecten kan uitvoeren blijft schaars. Volgens Hidde Krielen (Mous Waterbeheer) heeft dit directe invloed op keuzes binnen bedrijven. “De afwegingen die we maken draaien minder om financiële ruimte en meer om menskracht; werkplezier en inhoud wegen zwaarder dan ooit.” Bedrijven nemen alleen projecten aan waar ze waarde kunnen toevoegen, de samenwerking past bij hun cultuur en de planning realistisch is. Voor Krielen betekent werkplezier dat technici vooral met techniek bezig kunnen zijn en geen ellenlange vergaderingen hoeven te volgen.
Langjarige samenwerkingen
Naast werkplezier spelen langjarige samenwerkingen een steeds grotere rol. Bedrijven investeren niet voor twee jaar, maar zoeken relaties van vijf tot tien jaar. Dat biedt ruimte om kennis op te bouwen, innovatie door te voeren en digitalisering effect te laten hebben. Olaf Dirkx (Wagemaker) bevestigt dat zijn organisatie vaker kiest voor klanten in plaats van losse projecten. “Langdurige samenwerking maakt continuïteit mogelijk en zorgt voor lerend vermogen. Dit vereist geen exclusiviteit, maar wel dat opdrachtgevers bereid zijn in relaties te investeren, bijvoorbeeld via voorspelbare uitvragen en regelmatige afstemming.”
Veel gesprekken gingen over de bedrijfscultuur, houding en interactie. Openheid en transparantie worden steeds belangrijker, problemen worden liever samen opgelost dan juridisch afgeschoven, en werkplezier van medewerkers bepaalt of een bedrijf instapt. Dennis van der Werff (Van der Werff Groep) stelt: “Wanneer onze projectleider geen goed gevoel bij een opdrachtgever heeft, doen we niet mee.” Danny Boer (SPIE) vult aan: “We willen dat onze medewerkers trots zijn op hun werk.” Waardering en betrokkenheid van de opdrachtgever zijn eveneens bepalend. “Onze ideale klant werkt multidisciplinair, ziet de toegevoegde waarde van SPIE, werkt graag samen naar het resultaat toe en waardeert de medewerkers”.
Contact voorafgaand aan een aanbesteding is essentieel. Marktconsultaties, vroegtijdige gesprekken en eerlijke dialogen over risico’s en planning helpen enorm, vooral wanneer informatie vroeg beschikbaar is en de tenderplanning voorspelbaar is voor meerdere jaren. Dirkx geeft aan dat het verschil maakt wanneer opdrachtgevers bij een voorselectie het volledige contract beschikbaar stellen. Ook Boer benadrukt dat voorspelbaarheid cruciaal is omdat onverwachte projecten simpelweg niet meer in te passen zijn.
Aan- of afhaken
Bedrijven haken af bij onhaalbare planningen, uitvragen waarbij iedereen dezelfde EMVI-score krijgt, onduidelijke of onrealistische scopes, risico’s die volledig bij de opdrachtnemer liggen, een gebrek aan vertrouwen of klik, of te weinig ruimte voor vakmanschap. Keer je dit om, dan zie je wat opdrachten wél aantrekkelijk maakt: continuïteit en volume, eerlijke verdeling van risico’s, een goede relatie en samenwerking, aansluiting bij strategie en identiteit van het bedrijf, en transparantie in documenten, scope en planning.
Tijdens de plenaire terugblik herkenden deelnemers dezelfde patronen. Niemand ziet zichzelf als ideale opdrachtgever; interactie met opdrachtnemers wordt nog te weinig gezocht, vooral met partijen die niet inschrijven. Langjarige samenwerking roept nog vragen op over wat binnen aanbestedingsrecht mag bij verschillende opdrachtgevers. Versteeg licht toe: “Wij hebben samen met advocatenbureau CMS een whitepaper geschreven over wat wél mogelijk is. Neem deze vooral door, dan zie je dat er heel veel kan en mag.”
Oproep deelname
Er wordt gewerkt aan een omgekeerde Operatie Backstage, waarin opdrachtgevers aangeven waar zij tegenaanlopen bij aanbestedingen. Geïnteresseerden kunnen contact opnemen met Harald Versteeg via harald.versteeg@debouwcampus.nl. Wie op de hoogte wil blijven van V&R-activiteiten, kan dit formulier invullen.